– Ojej, nie żyje? – Obserwujemy stado zebr, między którymi jedna leży nieruchomo.
Wyglądało to tak, jakby pozostałe ją opłakiwały. Czyżby żegnały w ten sposób zmarłą towarzyszkę? Patrzę przez lornetkę. W tym momencie „zwłoki” podnoszą głowę. Zebra tylko odpoczywała, a po chwili dziarsko dołączyła do pozostałych. Chociaż zwierzęta te zwykle śpią na stojąco, w upalne dni dość często można zobaczyć „padłe” osobniki, korzystające z braku drapieżników w pobliżu. Zrobienie im dobrego zdjęcia to dopiero wyzwanie! Po raz kolejny usiłowałam uchwycić je w kadrze i po raz kolejny poległam. Jeżdżący ze mną kierowcy rzadko kiedy reagują zrozumieniem, gdy przy kolejnym stadzie zebr proszę ich o zatrzymanie się.
– Ana, ale masz już zebry. Te są takie same – mówią. – Pokażę ci to na zdjęciach, OK? Naprawdę są inne!
Zebry w Moremi na Dead Tree Island
Oczywiście mi nie wierzą… Ale prawda jest taka, że fotografowanie zebr jest piekielnie trudne. Symetria pasków aż prosi się o piękne ujęcie. Niestety zwierzaki za nic mają zasady kompozycji! A to któreś odwróci się tyłem, a to pochyli głowę, a to stanie jedno za drugim. I tym sposobem na zdjęciu jest osiem nóg do jednego stworzenia… Ile razy wydaje mi się, że już, już mam piękne ujęcie – ale w następnej chwili zwierzaki dezerterują w okamgnieniu!
Nie pozostaje nic innego, jak cierpliwie wypatrywać kolejnej okazji Jedno z moich ulubionych zdjęć to trzy zebry wędrujące późnym popołudniem i wzbijające złoty kurz. Wygląda to niczym impresjonistyczny obraz. Warto też eksperymentować ze zbliżeniami, możemy dzięki temu stworzyć ciekawy portret. Choć lojalnie ostrzegam: one naprawdę bardzo rzadko współpracują!
Zebry w galopie.
Jaki kolor mają zebry? Na pierwszy rzut oka sprawa wydaje się oczywista: białe w czarne paski. Jednak maluchy w brzuchach matek są… czarne. Dopiero przed narodzinami pojawiają się białe paski, a u niektórych gatunków biały jest także spód brzucha. Paski służą jako kamuflaż, bowiem gdy do stada skrada się drapieżnik, paski optycznie zlewają się i utrudniają rozpoznanie, gdzie kończy się jedno zwierzę, a zaczyna drugie. Stwierdzono też, że tam, gdzie jest dużo bąków i much tse-tse, żyją zebry mające więcej pasków. Co ciekawe, jeśli nałoży się koniowi paskowaną derkę, będzie mniej pokąsany przez owady niż pozostałe konie. Paski pomagają też w termoregulacji: białe odbijają ciepło, podczas gdy czarne je pochłaniają. Badania wskazały, że zwierzęta są w stanie unieść sierść na czarnych paskach, jednocześnie utrzymując białe włosy na płasko, co zapobiega utracie ciepła w chłodne poranki, a w upalne południe przenosi ciepło ze skóry na sierść. To także swoisty dowód tożsamości każdego zwierzęcia. Jeśli przyjrzysz się uważnie, odkryjesz, że nie ma dwóch zebr o takich samych wzorach! Dlatego gdy rodzi się maluch, matka i dziecko uczą się wzajemnie swego wyglądu. Wedle jednej z legend dawno temu zebry były białe i przypominały osły, dlatego ludzie schwytali je i zamknęli w zagrodzie. Wtedy malutka zebra wymknęła się i pomyślała, że jeśli przestraszy ludzi, uwolnią jej rodzinę. Znalazła więc garnek z czarną farbą, pomalowała swoje futerko i stało się tak, jak przypuszczała: na widok zwierząt w paski pasterze uciekli w popłochu. Echo tej legendy znajdziemy w języku suahili, w którym zebra jest nazywana punda milia, czyli „osioł w paski”.
Zebry – fakty i ciekawostki
■ W Afryce Wschodniej i Południowej żyją trzy gatunki zebr:
• zebra stepowa (common zebra, Equus quagga) – popularna w całej Afryce wschodniej i południowej, ma 6 podgatunków,
• zebra pręgowana (Grevy’s zebra, Equus grevyi) – występująca jedynie w Etiopii i Kenii,
• zebra górska (mountain zebra, Equus zebra) – żyjąca na południu RPA i zachodzie Namibii, ma 2 podgatunki.
■ Przeciętnie mają 1,3 m wysokości, ok. 230 cm długości i ważą 200–300 kg (panie są mniejsze od panów).
■ Zebry stepowe w zależności od podgatunku różnią się od siebie:
• zebra damarska (Burchell’s zebra, E. q. burchellii) między czarnymi paskami ma brązowe,
• zebra równinna (Crawshay’s zebra, E. q. crawshayi) ma cienkie białe paski na szyi i grubsze z tyłu, zaś
• zebra sawannowa (maneless zebra, E. q. borensis) nie ma grzywy (żyje na północy Kenii i w Ugandzie).
Zebra pręgowana – tu widać, że jednak paski się różnią.
■ W skład stada wchodzą główny ogier i jego harem. Pasą się ze stadami gnu, ponieważ każde z tych zwierząt zjada inną część traw i wzajemnie lepiej chronią się przed drapieżnikami: gnu mają lepszy węch, zebry zaś lepszy wzrok i słuch.
■ Czasem dwie zebry stoją jakby przytulone bokami i zwrócone głowami w dwie różne strony: pozwala im to na lepszą obserwację otoczenia i opędzanie się od owadów. Bywa też, że gryzą się delikatnie w karki, wygląda to na wzajemne iskanie.
■ Biegną z prędkością ponad 60 km/h, co pozwala im umknąć przed większością drapieżników. Młode zebry już kilka godzin po narodzinach są w stanie nadążyć za stadem.
■ Zebry żywią się wyłącznie roślinami
Zebry w Delcie Okawango widziane z helikoptera.
■ Najsłynniejsza migracja ma miejsce między Kenią i Tanzanią – bierze w niej udział ponad 1,5 mln zwierząt: gnu, gazele, elandy i zebry. Tych ostatnich jest około 200 000. W Botswanie co roku odbywa się znacznie mniej znana migracja zebr. W październiku, pod koniec pory suchej, ponad 20 000 zwierząt wędruje od rzeki Chobe do solnisk Makgadikgadi, a gdy w marcu kończą się deszcze, wracają nad Chobe. Trasa ich wędrówki wynosi blisko 300 km.
■ Choć na co dzień zebry są spokojne, to bywają bardzo agresywne – przede wszystkim broniąc swych młodych, lecz także gdy nadejdzie czas amorów. Miłość (i możliwość przekazania genów) zmienia ogiery w zaciekłych wojowników, którzy gryząc i kopiąc rywali, chcą zapewnić sobie partnerkę.
Zebrza kąpiel w piasku? Nie! Jeden z samców powalił drugiego w walce o samice.
■ Zebroid to zwierzę będące krzyżówką klaczy zebry z samcem osła lub konia.
■ Baron Rothschild (żyjący na przełomie XIX i XX wieku) finansował liczne ekspedycje naukowe. W podzięce biorący w nich udział badacze podarowali mu wiele zwierząt, w tym kilka zebr. Baron budził sensację na ulicach Londynu, jadąc do pałacu Buckingham powozem ciągniętym przez zaprzęg w paski!
31 stycznia jest obchodzony Dzień Zebry
Piękna zebra równinna.
Przysłowia
Kiedy strzelisz do zebry w czarny pasek, biały pasek też umiera.
Zebra powiedziała białemu koniowi: „Jestem biała”, a czarnemu koniowi: „W rzeczywistości jestem czarna”. Znaczenie: ludzie są konformistami i często dopasowują się do innych.
Człowiek nie może zmienić swojej przeszłości, bo czy zebry mogą zetrzeć swe pasy? (namibijskie)
Godło (herb) Botswany
Zebra jako narodowe dzikie zwierzę Botswany trafiło do jego godła. Pełen opis godła Botswany jest w linku niżej lub kliknij na godło….
